Kształcenie na odległość. Poradnik MEN (fragment)

Dla Uczniów

Drogi Uczniu!

Szkoła, do której uczęszczasz, dostosowując się do sytuacji związanej z ogłoszonym stanem epidemii, wprowadza nauczanie na odległość, z wykorzystaniem nowoczesnych technologii do zdalnego prowadzenia zajęć.

Dyrektor szkoły organizuje cały proces nauczania na odległość, a nauczyciele przygotowują dla Ciebie materiały i aktywności.

To jest czas, gdy umiejętności, które nabyłeś samodzielnie, korzystając np. z serwisów społecznościowych na smartfonie, tablecie, komputerze lub w szkole podczas lekcji informatyki, mogą wprowadzić Cię na wyższy poziom wykorzystania nowoczesnych technologii.

Jeśli masz jakiekolwiek trudności, np. z dostępem do sygnału internetu, skontaktuj się ze szkołą (np. telefonicznie) – poinformuj ją o swoich problemach.

Pamiętaj, że jesteś członkiem społeczności klasowej i to, że musisz przebywać w domu nie oznacza, że jesteś poza swoją klasą szkolną.

Przeczytaj nasze porady. Pomogą Ci one efektywnie uczyć się i rozwijać swoje zainteresowania:

• Samodzielnie lub z pomocą rodziców zorganizuj swoje miejsce i ustal czas pracy:

1. zapoznaj się z informacjami przesłanymi przez dyrektora szkoły/wychowawcę/nauczycieli poszczególnych przedmiotów na temat sposobów i narzędzi, które będą wykorzystywane do prowadzenia nauczania,
2. jeśli masz rodzeństwo w wieku szkolnym, a w domu nie ma odpowiedniego sprzętu dla każdego z Was, Twoi rodzice powinni skontaktować się z szkołą (Waszymi wychowawcami) oraz ustalić z nimi plan i sposób Waszej pracy,
3. zapoznaj się z instrukcjami przekazanymi przez wychowawcę/nauczycieli, jak  pobrać materiały do nauki,
4. pamiętaj, że w razie potrzeby możesz napisać sam lub z pomocą rodziców maila do nauczyciela z prośbą o przedłużenie terminu wykonania danego zadania/aktywności,
5. przyda Ci się komputer, tablet lub smartfon z kamerą internetową, słuchawkami i mikrofonem – sprawdź działanie tych urządzeń na przykładowym połączeniu ze swoimi rówieśnikami lub innymi osobami; przygotuj również swoje zeszyty i podręczniki, gdyby potrzebna była dodatkowa notatka poza materiałami elektronicznymi,
6. jeśli zajęcia są prowadzone on-line, czyli w czasie rzeczywistym, pamiętaj, aby kilka minut wcześniej zalogować się w odpowiednim miejscu.

• Uczestnicz aktywnie w zdalnym nauczaniu. Początkowo taka forma nauki może budzić Twoją obawę, szybko jednak przekonasz się, że jest ona bardzo przystępna i atrakcyjna:

1. zapoznaj się ze wszystkimi materiałami przygotowanymi i przekazanymi Ci przez nauczyciela, a także z terminami wykonania zadań oraz sposobami przekazania rozwiązań,
2. sprawdź, w jaki sposób możesz zadawać nauczycielowi pytania lub uczestniczyć w dyskusji,
3. uważnie czytaj polecenia – jeśli masz wątpliwości, wykorzystaj dostępne formy komunikacji, by wyjaśnić je z nauczycielem,
4. odważnie udzielaj odpowiedzi i zadawaj pytania przez sieć, pamiętaj o zachowaniu odpowiedniej formy grzecznościowej przy ich formułowaniu,
5. staraj się maksymalnie wykorzystać czas nauki i nie przedłużaj niepotrzebnie czasu spędzonego przy komputerze.

• W miarę możliwości systematycznie odrabiaj zadania domowe i wykonuj wymagane przez nauczyciela aktywności:

1. sprawdź termin wyznaczony przez nauczyciela na wykonanie zadania,
2. jeśli Twoje rozwiązanie wymaga przygotowania pliku, zapisz go w wymaganym formacie, sprawdź objętość pliku – jeśli jest on zbyt duży zastosuj metody kompresji poznane na lekcjach informatyki lub poproś o pomoc rodzica, nauczyciela, prześlij rozwiązanie w wyznaczonym terminie i upewnij się, czy plik dotarł do nauczyciela,
3. wykonaj inne wymagane przez nauczyciela aktywności, przestrzegając ustalonych terminów, a w przypadku niemożności wykonania zadania poproś go o pomoc w rozwiązaniu napotkanego problemu.

• Staraj się rozszerzać swoje wiadomości, wyszukując dodatkowe informacje w internecie na zadany temat. Pamiętaj, aby nie kopiować gotowych rozwiązań i tekstów. Przekazuj nauczycielowi tylko Twoje autorskie rozwiązania i materiały.
• W zorganizowany sposób przechowuj pliki z rozwiązaniami zadań z poszczególnych przedmiotów. W przypadku trudności poproś o pomoc nauczyciela, rodziców lub kolegów.
• Przestrzegaj zasad bezpieczeństwa w intrenecie i higieny pracy z komputerem/innymi urządzeniami. Informuj rodziców (opiekunów) o wszystkich sytuacjach, które wzbudziły Twój niepokój.
• Pomagaj swoim kolegom i nauczycielom, jeśli mają trudności techniczne.
• Jeżeli zdajesz w tym roku egzamin ósmoklasisty, egzamin maturalny lub egzamin zawodowy, skorzystaj z materiałów publikowanych przez Centralną Komisję Egzaminacyjną, w tym z próbnych testów. Pomogą Ci one lepiej przygotować się do egzaminu.

 

Dla Rodziców

Drodzy Rodzice!

Dyrektorzy oraz nauczyciele ze szkół i placówek do których uczęszczają Państwa dzieci, dokładają wszelkich starań, aby w różnych formach kontynuować nauczanie na odległość. W obecnej sytuacji Państwa rola – rodziców, którzy wspierają swoje dzieci w uczeniu się w domu – nabiera nowego znaczenia.

Zachęcamy do podjęcia współpracy i komunikowania się ze szkołą w zakresie organizacji zdalnego nauczania, jeżeli to możliwe również do udzielania pomocy nauczycielom i uczniom szkoły.

Przekazujemy kilka wskazówek, które mogą być pomocne w kształceniu na odległość. Narzędzia i aplikacje wykorzystywane do kontynuowania nauki na odległość, mogą także wspierać rozwijanie pasji oraz zainteresowań Państwa dzieci i na stałe stać się ważnym elementem ich kształcenia.

Rodzicu,

• W obecnej sytuacji nauka w domu jest koniecznością. Trzeba jednak pamiętać, że ten  szczególny czas powinien być przeznaczony nie tylko na naukę, ale także na rozwijanie pasji i zainteresowań dziecka oraz na odpoczynek i wzmacnianie relacji rodzinnych.
• Zaplanuj czas dziecka i podziel go na np. cztery grupy:

1. edukacja – będą to np.: indywidualna praca ucznia z materiałami przekazanymi czy wskazanymi przez nauczyciela i według jego wskazówek, zajęcia prowadzone przez nauczyciela on-line (w czasie rzeczywistym) oraz inne formy nauki ucznia (w tym wykonywanie prac domowych, ćwiczeń, lektura),
2. sport – w obecnej sytuacji to przede wszystkim wszelkiego rodzaju aktywności ruchowe możliwe do wykonania w warunkach domowych, w tym proste rozgrzewki/rozciągania,
3. dom – to obowiązki domowe, w których wypełnianie dziecko powinno być zaangażowane (sprzątanie, pomoc przy posiłkach), obowiązki, czasem najbardziej żmudne mogą być atrakcyjne, bo jest to czas spędzony wspólnie z rodziną,
4. rozrywka – to każda forma zabawy i odpoczynku, która minimalizuje poczucie braku kontaktu z rówieśnikami, okazja do podzielenia się z dziećmi swoimi pasjami, wspólne gry planszowe.

• Nauka w domu, w sposób bardziej samodzielny, staje się rzeczywistością. Zachęcaj swoje dziecko do samodzielnej pracy.
• Pozostań w kontakcie z wychowawcą i nauczycielami. Udostępnij im swój numer telefonu, adres mailowy, korzystaj z dziennika elektronicznego, sprawdzaj stronę internetową szkoły.
• Zgłaszaj szkole na bieżąco swoje spostrzeżenia i wnioski, w szczególności dotyczące przebiegu uczenia na odległość, np. trudności techniczne, zasoby i możliwości sprzętowe dostępne dla Twojego dziecka.
• Pomóż dziecku, szczególnie w przypadku dzieci młodszych, zorganizować warunki do nauki w domu – kącik, pomieszczenie, dostęp do komputera, tablet itd.
• Wspólnie z dzieckiem ustalcie godziny nauki, przeplatane odpoczynkiem (zabawa, sport, rozrywka) lub innymi aktywnościami, np. prace w domu na rzecz rodziny.
• Zachęcaj dziecko do systematycznego uczenia się. Nagradzaj za pilność, systematyczność i samodzielną naukę.
• Pomóż dziecku w pobieraniu materiałów, zrozumieniu poleceń.  Motywuj do samodzielnego rozwiązania zadań, doradź, w jaki sposób ma przechowywać pobrane materiały i swoje rozwiązania.
• Jeżeli Twoje dziecko zdaje w tym roku egzamin ósmoklasisty, egzamin maturalny lub egzamin zawodowy, zachęć do skorzystania z materiałów publikowanych przez CKE, w tym z próbnych testów.
• Zwróć szczególną uwagę dziecka na bezpieczne korzystanie z internetu. Przydatne informacje dotyczące zasad bezpieczeństwa w sieci znajdziesz w dalszej części poradnika, jak również na stronie https://ose.gov.pl/pakiety-edukacyjne
• Nadzoruj działania dziecka w sieci i rozmawiaj z nim o podejmowanych przez nie aktywnościach.
• Sprawdź komunikaty publikowane na stronach Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Cyfryzacji, dotyczące planowania i realizacji nauki zdalnej:
• https://www.gov.pl/web/edukacja/nauka-zdalna
• https://www.gov.pl/web/edukacja/lekcje-z-internetu
• https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/nauczycielu-poprowadz-lekcje-online

Dla Nauczycieli

Drodzy Nauczyciele!

Zagrożenie związane z rozprzestrzenianiem się koronawirusa spowodowało, że konieczne jest prowadzenie procesu nauczania zaplanowanego na ten rok szkolny w zmienionych warunkach organizacyjnych, czyli z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

W obecnych okolicznościach kluczową kwestią jest rozsądna i uwzględniająca aktualną sytuację organizacja przez poszczególnych nauczycieli zdalnego nauczania przedmiotu/przedmiotów. Ważne jest także poprawne metodycznie podejście do udostępnianych uczniom materiałów oraz przekazywanych poleceń i zadań.

Istotne znaczenie dla jakości procesu kształcenia prowadzonego na odległość ma wysoki poziom merytoryczny i odpowiednie porcjowanie materiałów edukacyjnych. Ich ilość nie powinna odbiegać od ilości materiału, który można omówić podczas zajęć prowadzonych w szkole. Zbyt duży zakres przekazywanych treści przerośnie możliwości uczniów i może ich skutecznie zniechęcić do pracy.

Dla Waszych uczniów istotne jest stworzenie im warunków, które będą sprzyjać właściwej organizacji dnia, by zachować równowagę pomiędzy nauką, rozrywką i wypoczynkiem.

Jeśli jesteś nauczycielem doświadczonym w zakresie kształcenia na odległość, pamiętaj o konieczności stałego rozwijania swoich umiejętności w tym zakresie, korzystania z bogatej oferty nowoczesnych technologii dedykowanych tym działaniom.

Zachęcamy również do dzielenia się swoim doświadczeniem z innymi nauczycielami. W obecnej sytuacji będzie to dla nich nieoceniona pomoc.

Nie wszyscy mogą mieć w pełni swobodny dostęp do internetu. W takiej sytuacji potrzebne będą alternatywne rozwiązania. Do ich poszukiwania warto włączyć rodziców i samych uczniów.

Pamiętajcie również, że oprócz przyswojenia materiału i wykonania ćwiczeń, uczniowie muszą pokonać barierę technologiczną. Logowanie, przesyłanie, generowanie postaci elektronicznej to dla nich dodatkowy czas poświęcony na naukę.

Nauczycielu, mamy nadzieję, że te wskazówki pozwolą Ci zwiększyć efektywność nauczania na odległość. Przeczytaj je uważnie, niezależnie od tego, czy masz doświadczenie w zdalnym nauczaniu, czy jest to dla Ciebie sytuacja nowa.

1. Zapoznawaj się z informacjami publikowanymi na stronach Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Cyfryzacji, przydatnymi do planowania i realizacji nauki zdalnej:

• https://www.gov.pl/web/edukacja/nauka-zdalna
• https://www.gov.pl/web/edukacja/lekcje-z-internetu
• https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/nauczycielu-poprowadz-lekcje-online

1. Sprawdź dostępne pomoce dydaktyczne w formie elektronicznej. Możesz korzystać z:
2. e-materiałów dydaktycznych dostępnych na stronach www.epodreczniki.pl, www.gov.pl/zdalnelekcje, www.cke.gov.pl, www.ore.edu.pl (więcej w dalszej części poradnika), programów i materiałów prezentowanych na kanałach telewizji publicznej, w tym kanałach internetowych https://vod.tvp.pl/; 
3. innych wybranych przez Ciebie elektronicznych zasobów dydaktycznych dostępnych w sieci lub wcześniej zgromadzonych własnych materiałów elektronicznych;
4. materiałów wytwarzanych samodzielnie w postaci tekstów, prezentacji, filmów i innych form, z których korzystasz w nauczaniu.
5. Staraj się określać aktywności ucznia, które pozwolą Ci stwierdzić, czy zapoznał się ze wskazanym materiałem, a także dadzą podstawę do oceny jego pracy. Takimi aktywnościami mogą być m.in.:
6. przesłanie plików z tekstami wypracowań, rozwiązaniami zadań, nagranymi wypowiedziami, prezentacjami;
7. wypowiedź ucznia na forum;
8. udział w dyskusjach on-line;
9. rozwiązanie różnorodnych form quizów i testów.
10. Zwróć uwagę na precyzyjne opisywanie poleceń. Powinny one być sformułowane w sposób krótki, a jednocześnie jasny i zrozumiały. Pozwoli to zniwelować trudności wynikające z braku bezpośredniego kontaktu z uczniem.
11. Pamiętaj, aby w wyważony sposób dobierać ilość materiału oraz aktywności dla ucznia. Zadania do wykonania nie mogą przerosnąć jego możliwości. Efektywność zajęć będzie lepsza, jeśli postawisz na jakość i atrakcyjność, a nie ilość materiału. Warto, aby każde zajęcia uwzględniały:
12. materiał teoretyczny z przykładami – jeden lub dwa krótkie materiały, takie jak np.: spotkanie on-line, prezentacja, tekst, odniesienie do miejsca w sieci, nagrana wypowiedź i inne materiały stworzone na miarę Twoich możliwości i umiejętności;
13. aktywność dla ucznia, która potwierdzi, że zapoznał się on z materiałem;
14. dodatkowy materiał dla uczniów potrzebujących większej liczby ćwiczeń lub chętnych do poszerzenia swojej wiedzy i umiejętności.
15. Możesz prowadzić zdalne nauczanie z wykorzystaniem różnorodnych rozwiązań technologicznych, które zapewniają uczniom dostęp do materiałów oraz możliwość wykonania i przedstawienia nauczycielowi aktywności. Pamiętaj, że ten dostęp powinien być zabezpieczony indywidualnym hasłem, aby zapewnić ochronę wizerunku nauczyciela i ucznia oraz prawa autorskie do materiałów. Takimi rozwiązaniami mogą być:
16. zintegrowana platforma edukacyjna epodreczniki.pl;
17. platformy wspomagające zdalne nauczanie, z których do tej pory korzystała Twoja szkoła lub które szkoła może zainstalować i skonfigurować na potrzeby kształcenia na odległość;
18. dzienniki elektroniczne umożliwiające realizację programu nauczania;
19. w ograniczonym zakresie również poczta elektroniczna wykorzystywana do wymiany i przekazywania informacji, materiałów i rozwiązań między nauczycielami i uczniami;
20. inne rozwiązania, które według Ciebie są odpowiednie do nauczania na odległość.
21. Nie mając doświadczenia w zdalnym nauczaniu, możesz na początku posłużyć się pocztę elektroniczną. Pamiętaj jednak, że nie jest to narzędzie przeznaczone do zdalnego nauczania i możesz je wykorzystać do wymiany i przekazywania informacji, materiałów i rozwiązań w ograniczonej formie.
22. Korzystaj z różnorodnych form komunikacji elektronicznej, aby zapewnić wymianę bieżących informacji z uczniem i rodzicem lub opiekunem prawnym ucznia. Może to być na przykład komunikacja za pośrednictwem:

• dzienników elektronicznych;
• poczty elektronicznej, list dyskusyjnych;
• forum na platformie elektronicznego wspomagania zajęć;
• forum społecznościowego.

Pozwoli to zachować stały kontakt, szczególnie w przypadku niedostępności jednej z form lub innych przeszkód technicznych. Zapisz kontakty do uczniów dla każdej z tych form. Podczas przygotowywania oraz prowadzenia nauczania pamiętaj o przestrzeganiu praw autorskich do wykorzystywanych materiałów. W prawidłowy sposób opisuj bibliografię i odniesienia do źródeł w internecie.

1. Monitoruj aktywność ucznia. Wiele rozwiązań technologicznych daje możliwość obserwowania aktywności uczniów na bieżąco. Staraj się reagować, gdy uczeń nie wykazuje aktywności i dowiedz się, jakie są tego przyczyny. Mogą one tkwić w trudnościach technicznych lub innych przyczynach związanych z obecną sytuacją, które trzeba szybko rozwiązać we współpracy z rodzicami i dyrektorem szkoły.

10. Organizując pracę zdalną uczniów, uwzględniaj zasady bezpiecznego i ergonomicznego korzystania przez uczniów z urządzeń umożliwiających komunikację elektroniczną. Pamiętaj, że dzienny rozkład zajęć uczniów oraz dobór narzędzi pracy zdalnej powinny uwzględniać zalecenia medyczne dotyczące czasu korzystania z urządzeń umożliwiających pracę zdalną (komputer, telewizor, telefon) oraz wiek uczniów i etap kształcenia. Ważna jest także gwarancja ochrony danych wrażliwych i wizerunku uczniów. 

Poinformuj dyrektora szkoły o ewentualnych problemach technicznych, w tym dotyczących prędkości łącza internetowego.

Egzamin ósmoklasisty

Materiały powtórzeniowe dla ósmoklasistów

Centralna Komisja Egzaminacyjna publikuje na swojej stronie internetowej https://www.cke.gov.pl/egzamin-osmoklasisty/materialy-dodatkowe/zestawy-zadan-powtorkowych/ zestawy zadań, które umożliwiają powtórzenie i utrwalenie materiału. Zestawy te zawierają zadania z czterech przedmiotów:

1. języka polskiego – są zorganizowane według lektur obowiązkowych;
2. matematyki – są zorganizowane według kolejnych wymagań szczegółowych; określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla klasy VII i VIII;
3. języka angielskiego, języka niemieckiego i języka rosyjskiego – obejmują podstawowe umiejętności językowe.

Do każdego zestawu zadań został opracowany odrębny zeszyt z rozwiązaniami, który zawiera m.in. przykładowe rozwiązania zadań otwartych oraz wyjaśnienia dotyczące rozwiązań zadań zamkniętych.

Zadania zawarte w tych zestawach mogą być wykorzystywane – podobnie jak zadania w innych materiałach dostępnych na stronie CKE[1] – do przygotowania własnych materiałów oraz do utrwalania i powtórek materiału. Wszystkie zadania opublikowane przez Centralną Komisję Egzaminacyjną są częścią domeny publicznej, zatem mogą być wykorzystywane do pracy z uczniami w dowolnej formie. Na stronie CKE materiały są dostępne w formacie plików .pdf. Zadania można dowolnie modyfikować, zarówno co do treści, jak i formy graficznej.

Zadania egzaminacyjne można również wykorzystywać do tworzenia własnych miniarkuszy egzaminacyjnych albo ćwiczeniowych. Najprościej jest to zrobić w edytorze tekstu i przesłać uczniom mailem albo zamieścić w chmurze, we wspólnej, znanej nauczycielowi i uczniom przestrzeni.

Próbny egzamin ósmoklasisty